Wprowadzenie
W historii wojen nie brakuje spektakularnych momentów odwagi i lojalności. Ale tylko nieliczne jednostki wojskowe mogą poszczycić się czymś więcej niż zwykłym bohaterstwem — mogą powiedzieć, że uratowały życie cesarzowi Francuzów, Napoleonowi Bonapartemu. A Polacy z 1. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej zrobili to nie raz, lecz co najmniej trzy razy.
⚔️ 1. Somosierra — Błyskawiczna Szarża (1808)
30 listopada 1808 roku, przełęcz Somosierra, Hiszpania.
Napoleon, prowadząc wyprawę do Madrytu, natrafia na wąski górski szlak zablokowany przez cztery linie hiszpańskich armat. Próby szturmu piechoty kończą się fiaskiem. Wtedy cesarz rzuca krótkie polecenie:
„Les Polonais!”
125 szwoleżerów z 1. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej rusza do ataku. Galopem, pod górę, pod ostrzałem, w zwartej kolumnie. Przerywają kolejne linie obrony w osiem minut. Droga do Madrytu staje otworem.
To nie była tylko szarża — to była legenda narodzin pułku i akt odwagi, który osobiście wzruszył cesarza. Kilku oficerów zginęło, wielu odniosło rany. Ale zwyciężyli — i uratowali nie tylko bitwę, lecz także marsz Napoleona na Madryt.
🐴 2. Malojarosławiec — Kozacka Zasadzka (1812)
Podczas odwrotu spod Moskwy, w październiku 1812 roku, Napoleon poruszał się z niewielkim orszakiem. W pobliżu Malojarosławca, na zamarzniętej drodze, jego kolumna zostaje zaskoczona przez szybki oddział kozackiej kawalerii.
Zaskoczenie było niemal zupełne. Cesarz był o krok od pojmania. Wtedy szwoleżerowie ruszają do kontrataku — bez rozkazów, bez wahania. W błyskawicznej walce rozbijają Kozaków i eskortują Napoleona w bezpieczne miejsce.
To była nie pierwsza i nie ostatnia sytuacja, w której Polacy utworzyli żywą tarczę wokół cesarza.
💥 3. Arcis-sur-Aube — Ostatnia Tarcza (1814)
W marcu 1814 roku, pod Arcis-sur-Aube, Napoleon popełnia błąd. Myśli, że ma przed sobą jedynie straż tylną Austriaków. W rzeczywistości zbliża się do niego 80 000 żołnierzy armii Schwarzenberga.
Cesarz jedzie z osobistą eskortą na rozpoznanie — za daleko. W pewnym momencie jest niemal otoczony. Wtedy znowu: szwoleżerowie szarżują, rozbijają nadchodzących przeciwników, formują ochronny pierścień i wyprowadzają Napoleona z pułapki.
To właśnie wtedy Jan Leon Hipolit Kozietulski — bohater spod Somosierry — zostaje ciężko ranny piką w obronie Napoleona. Cesarz nagradza go tytułem majora pułku.
🧠 Dlaczego właśnie Polacy?
Szwoleżerowie gwardii byli jedyną cudzoziemską jednostką w osobistej gwardii Napoleona.
Byli znani z lojalności, doskonałego wyszkolenia i odwagi, która graniczyła z szaleństwem. Sam Napoleon mówił:
„Dajcie mi dziesięć tysięcy Polaków, a podbiję świat.”
📜 Źródła:
- Marian Brandys – Kozietulski i inni
- Pamiętniki Józefa Załuskiego
- Raporty z kampanii 1812 i 1814
- Wspomnienia generała Rappa i Dautancourta
🎯 Zakończenie
Dziś, w dobie rekonstrukcji historycznych, modeli i figurek i bitewniaków te sceny można nie tylko opowiadać, ale i odtwarzać — scena po scenie. Ale za każdą miniaturką, za każdym szarżującym ułanem kryje się żywa historia odwagi. I lojalności tak wielkiej, że uratowała życie Cesarzowi co najmniej trzykrotnie.
Gry Bitewne
Jeśli chodzi o zasady bitewniaków z okresu wojen napoleońskich polecamy:
Song of Drums and Shakos
https://www.wargamevault.com/product/59121/Song-of-Drums-and-Shakos
Glory is Fleeting (darmowe zasady, jeśli się podobają to warto wesprzeć autora) https://www.wargamevault.com/product/481373/Glory-is-Fleeting?filters=0_40202_40005_44510
Nie masz figurek? Można wydrukować płaskaczy z papieru tutaj na przykład: https://www.wargamevault.com/product/347689/Polish-Uhlans-1–Napoleonic-Wars